20 yy başında Osmanlı devletinde kötü gidi i
durdurmak için, birlik ve bütünlüğü sağlamak için iki türlü kurtuluş çaresine başvurmuştur:
a)
Islahat hareketleri
b) Fikir akımları
I. ISLAHAT HAREKETLER :
Osmanlı Devletinde ıslahatları ve ıslahatların öncülü ünü padişahlar ve bazı devlet adamları yapmıştı. Ulema Avrupa'daki gelişmeleri takip edememiş bundan dolayı da bir ıslahat bilinci uyanmamıştı. Islahatlar halka indirgenememiş yapılan masraflar da boşa gitmiştir.
17. yüzyılda yapılan ıslahatlar (Genç Osman dışında) genelde başarılı olmuş , fakat Avrupa'nın bu dönemde hiç etkisi olmamıştı, ilk ıslahatların en önemli özelliği disipline bir
karakterde olmasıdır.
18. Yüzyılda, Avrupa'nın üstünlüğü ilk kez askeri alanda hissedildi i
için, bu yüzyılda batıdan ilham alınarak yapılan ıslahatların ağırlık noktasını askeri alandaki ıslahatlar' oluşturmuştur.
Aynı dönemde Avrupa'dan getirilen askeri uzmanlardan da yararlanılmıştır.
Buna rağmen askeri alanda girişilen ilk yenile me çabaları da başarılı olamamıştır.
Islahat tarihimizin bilerek ve bilinçli olarak yapılmış ilk önemli hareketi Nizam-ı Cedit yeniliğidir. III. Selim, Avrupa standartlarında bir ordu yetiştirmek ve çağda bir düzen kurmayı
amaçlamıştı.
Siyaset ve diplomasi alanında önemli yenilikler yapılmış , Avrupa devletlerinde sürekli elçilikler kurulmuştur.
Nizam-ı Cedit devri ıslahatlarına karşı başlayan Kabakçı
isyanı başarıya ulaşmış ve
ıslahatlar kaldırmıştır.
II. Mahmut yeniden çok yönlü olarak ıslahatlara başlamıştır.
Türkiye'nin modernleşme sürecinde önemli adımlar atıldı.
II. Mahmut devri ıslahatlarını, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, l. ve II Meşrutiyetler
takip etmiştir.
Bu ıslahatlarla önemli reformlar yapıldıysa da başarı sağlanamamış , Osmanlı Devletinin birlik ve bütünlüğü gerçekleşememiştir.
Bazı
fikir, devlet ve sanat adamları imparatorlu un içinde bulundu u duruma çözüm getirmek için çe itli
fikirler ortaya atmışlardır.
Yorumlar